Μεγαλόχαρη

Μεγαλόχαρη

Τρίτη 23 Φεβρουαρίου 2016

Οἱ «τέχνες» τοῦ Θεοῦ

Ἡ χρήση τῶν ὑλικῶν τῆς γῆς ἀπό τούς ἀνθρώπους γιά τήν ἐξυπηρέτησή τους διαμορφώνει τίς περιόδους τῆς ἱστορίας. Ἔτσι, ἔχουμε τήν ἐποχή τοῦ Λίθου καί στήν συνέχεια τήν ἐποχή τοῦ Χαλκοῦ μέ τίς ἀντίστοιχες ὑποπεριόδους. Μποροῦμε νά προσδιορίσουμε χρονικά τήν ἐποχή αὐτή ἀπό τό 3000-1100 π.Χ. Αὐτές οἱ περίοδοι ὅσο ἡ ἐπιστήμη ἀναπτύσσεται γίνονται πιό συγκεκριμμένες ἀλλά πάντοτε μιλοῦμε κατά προσέγγιση διότι ἡ μετάβαση ἀπό τήν μιά ἐποχή στήν ἐπόμενη δέν μπορεῖ νά προσδιοριστεῖ αὐστηρά.

Ὁ χαλκός λοιπόν ἔγινε τό βασικό ὑλικό χρήσης τοῦ ἀνθρώπου ὡς πρός τήν καθημερινότητά του ἀλλά καί ὡς πρός τόν πολιτισμό του. Ἔτσι, γιά  τίς ἐργασίες του φτιάχνει ἀξίνες καί ἄλλα ἐργαλεία ἀπό χαλκό. Ἀπό χαλκό φτιάχνονται καί διάφορα ξίφη γιά εὐνόητους λόγους τά ὁποία ἔχουν στοιχεία τῆς μυκηναϊκῆς τέχνης γεγονός που φανερώνει τήν αλληλεπίδραση  τῶν δύο πολιτισμῶν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ἀποτελοῦν οἱ μυκηναϊκοί ἀμφορεῖς μέ τίς τρεῖς λαβές.
Ἡ χρήση τοῦ χαλκοῦ ἐκτός τῶν ἀνωτέρω ἐξυπηρετεῖ καί τόν στολισμό ἀνδρῶν καί γυναικῶν. Γιά παράδειγμα ὑπῆρχαν σκουλαρίκια πού κρέμονται σέ αὐτιά καί στίς μύτες ὡς φυλακτά, προκειμένου νά φυλάσσουν τό σῶμα ἀπό τήν εἴσοδο δαιμόνων. Ἐπίσης «Ψέλλια», βραχιόλια δηλαδή,  στά χέρια καί στά πόδια τά ὁποία παρήγαγαν κρότο κατά τήν κίνηση μέ σκοπό νά μήν πλησιάζουν τά κακά πνεύματα. Ἡ μόδα τῶν ἀνδρῶν καί τῶν γυναικῶν στίς μέρες μας νά μήν εἶναι ὅπως νομίζουν μοντέρνο ἐφεύρημα ἀλλά ἀναβίωση μιᾶς ἀρχαίας ἐποχῆς μέ παρόμοιο περιεχόμενο.

Μιά ἀκόμα σημαντική τέχνη στά χρόνια τῆς ἐποχῆς τοῦ Χαλκοῦ εἶναι ἡ κεραμοπλαστική. Ἔχουμε τήν κατασκευή πήλινων δοχείων σέ ὠοειδές σχῆμα καί ἄλλων ἀντικειμένων τά ὁποία στηρίζονται σέ χάλκινες βάσεις. Ἡ διακόσμηση τῶν δοχείων εἶναι λιτή  μέ μικρές ἐξωτερικές προσθῆκες καί διαφοροποιήσεις προϊόντος τοῦ χρόνου. Τό ἐμπόριο ἔρχεται καί αὐτό ὡς ἀρωγός τοῦ πολιτισμοῦ καί κατά τόν Β. Βέλλα, ἡ Παλαστίνη «ἀνοίγει τάς πύλας της εἰς τό ἐξωτερικόν». Ἔτσι ἀπό τήν Κύπρο εἰσάγονται κυπριακά δοχεῖα καί φυσικά ἐπιδροῦν στήν ἐγχώρια ἀντίστοιχη τέχνη. Παρόμοιο ἐπηρεασμό ἔχουμε καί ὡς πρός τά ἐρυθρά χρώματα πού βάφονταν τά κεραμικά ὅπως καί οἱ παραστάσεις πού ζωγραφίζονταν στό ἐξωτερικό τους μέρος. Στά κεραμικά αὐτά δοχεῖα τοποθετούνταν καί τά ἀπαραίτητα γιά τήν προσφορά θυσιῶν στούς θεούς.
Ἀπό τά προλεχθέντα γίνεται σαφές, ὅτι οἱ τέχνες ὅπως ἡ μεταλλουργία καί ἡ κεραμοπλαστική πού ἀναφέραμε, ἔρχονται νά ὑπηρετήσουν τίς πτυχές τῆς ζωῆς τῶν ἀνθρώπων ὅπως γίνεται καί σήμερα. Τόσο στήν καθημερινή τους ζωή οἱ ἄνθρωποι ὅσο καί στήν κορυφαῖα στιγμή τῆς προσφοράς τῶν θυσιῶν τους στό Θεό χρησιμοποιοῦν τά ὑλικά πού τούς ἐπέτρεψε ὁ Ἴδιος νά ἀνακαλύψουν. Ἄς σκεφθοῦμε τώρα τί τραγικό εἶναι νά λατρεύει κάποιος τά ἄψυχα αὐτά ἀντικείμενα, πού εἶναι «ἔργα χειρῶν ἀνθρώπων», καί ὄχι τόν ἀληθινό Θεό. Μέσα στούς αἰῶνες τά ἀντικείμενα πού ἀνακαλύπτονται ἀλλάζουν, ἡ ἔννοια τῆς εἰδωλολατρείας ὅμως μένει πάντοτε ἴδια. Αὐτή τό μόνο πού κάνει εἶναι νά ἀλλάζει πρόσωπα. Συχνά ἀκούσια ἤ ἐκούσια  προσφέρουμε τέτοιου εἶδους  λατρείες πού δέν εἶναι εὐάρεστες στό Θεό. Οἱ θυσίες αὐτές μερικές φορές εἰσάγουν μία πίστη ξένη πρός τήν Παράδοση τῆς Ἐκκλησίας καί συνεπῶς εἶναι ἀπορριπτέα. Αὐτή ἡ «πίστη» δέν ἔχει σχέση μέ τόν ἀληθινό Θεό πού ζητᾶ τήν καθαρότητα τῆς καρδιᾶς καί ὅχι τήν τυπικότητα τῆς λατρείας.